historia
HISTORIA MILESZEW (skrót) – za zgodą Autora – Pana Zbigniewa Sugalskiego, Strona na Facebooku: Ziemia Michałowska
Pierwsza wzmianka w 1222 roku,zwane w akcie nadania Myleseuo, późniejsze nazwy Milischau, Milesschaw, Miluschaw, Milschaw, Milichaw .
Konrad Mazowiecki w 1222 roku nadaje gród Mileszewo biskupowi misyjnemu Prus Chrystianowi .W czasie wojny tzw głodowej w 1414 roku szkody wojenne w Mileszewach należących do komturii w Brodnicy wyceniono na ogromną kwotę 1400 grzywien.
Nadanie Mileszewa i innych miejscowości biskupowi misyjnemu dla Prus Chrystianowi przez księcia mazowieckiego Konrada Łowicz w 1222 roku.Tekst:
„In Nomine Sancte individue trinitatis .Ego Conradus
,dei gratia dux Mazovie,Cuyavie,notum facio omnibus fidelibus futuris
quam presentibus,quod venerabilis domino Chrystiano Episcopo Prutie
primo et suis successoribus pro eo ,quod H,ducem
Zlesie,L,Wrazlaviensiem,Lubcensem episcopos cruce signatos versus
Prutiam,ad peticionem meam baronumque mearum,castrum Colmen ,per multos
annos Prutenis destructumet totaliter desolatum,reedificarecum eius bona
volmtete permissit,parten predicti territori Colmensis ,quondem costra
Grudenz,Wabsko,Copriven,
Villsaz,Colno,Ruth,Kysin,Glamboki,Turno,Pin,Ploth,Postolsco,Kovalevo,Belyz,Ostrovith,Neuyr,
Bobrofh,Wanzino,Mylesevo,Osechino,Plovenzo,Jablovo cum omnibus eaorum villis et attinentiis….”
W latach 1417-19 własność rycerska Hannosa z Piecewa na prawie chełmińskim z obowiązkiem 1 służby w zbroi lekkiej bez odszkodowania, wartowego, czynszu rekognicyjnego, „płużnego daje po korcu pszenicy i żyta od pługa” .
Już w latach 1423-4 własność tegoż Hannosa z Piecewa i jego dzieci na prawie magdeburskim z obowiązkiem czynszu rekognicyjnego i płużnego oraz z obowiązkiem do 1 służby w zbroi lekkiej .
W 1445 roku własność Krzysztofa z Bartlewa ,który kupuje Mileszewy od Mischena, czynsz płaci 2 grzywny 5 1/2 szkojca.
Roku 1452 Zakon Krzyżacki kupuje Mileszewy , właścicielka żąda 700 grzywien, z tego 150 grzywien natychmiast, resztę po 50 grzywien w spłatach , właścicielka ma zostawić 18 koni, 23 szt. bydła, 30 świń, wozy i pługi . Dobra Mileszewy obejmują 44 łany, z tego 10 łanów folwarcznych, 23 łany chłopskie .
Zakon przejmuje Mileszewy w czasie rozprawy sądowej w 1452 roku w Lisewie ,dokonuje tego komtur Brodnicki Heinrich von Rawenstein .W 1570 wymieniane jako leżące w powiecie michałowskim, parafii Lembarg,własność szlachecka, właściciel Wit Mileszewski posiadał 9 łanów chłopskich, zamieszkiwało wieś 6 zagrodników.
W późniejszych czasach właścicielami byli Mileszewscy, Białobłoccy, Kostkowie, Rutkowscy. Anna Rutkowska wychodząc za Konstantego Łyskowskiego( wniosła w posagu majątek mileszewski), Sikorscy, Łangowscy .
O pałacu i dalsze losy majątku Mileszewy
Dwór w Mileszewach został zbudowany około połowy XIX wieku dla
ówczesnego właściciela Ignacego Łyskowskiego. Położony na niewielkim,
łagodnym wzniesieniu dwór okolony jest przez sędziwe już dziś drzewa
parku. Od strony wsi prowadzi do niego aleja, obrośnięta po obu stronach
żywopłotem, zakończona półokrągłym podjazdem okalającym barwny od
kwiatów klomb.
Piętrowy dwór posadowiony został na wysokich
piwnicach, być może wcześniejszego budynku, na planie prostokąta, z
gankiem od strony frontowej, niewysoką wieżą oraz piętrową przybudówką z
końca XIX wieku od strony wschodniej. Elewacja frontowa z rzędem
siedmiu okien poprzedzona jest gankiem z żelazną balustradą, wspartym na
opilastrowanych filarach.
Okna parteru wzbogacone zostały
ujętymi pilasterkami dźwigającymi odcinki fryzu i niskimi trójkątnymi
przyczółkami. Odmiennie projektowane zostały okna na piętrze, w
profilowanych obramieniach z gzymsikami wspartymi na konsolkach. Wieża w
górnej kondygnacji posiada okna bliźniacze, zamknięte półkoliście
przezroczami wspartymi na bocznych kolumnach. Dach dworu czterospadowy,
na wieży namiotowy, pokryty jest obecnie papą.
Układ wnętrza dworu
jest dwutraktowy. Według Jana Łangowskiego przed wojną na parterze
mieściły się: hall, na lewo od niego salon, a na prawo gabinet i
kancelaria. Na wprost hallu był salon męski, na lewo od niego sypialnia
dziedzica i biblioteka, a na prawo jadalnia. W przybudówce pierwszy
pokój od strony południowej zajmował praktykant, drugi – urzędnik
podwórzowy, następnie była kuchnia, kredens oraz kuchnia pomocnicza dla
drobiu. Na piętrze przybudówki mieszkała służba. Natomiast całe piętro
dworu przeznaczone było na pokoje domowników, bony i nauczycielki.
Właściciel dworu Ignacy Łyskowski – był wielkim patriotą, posłem
polskim do parlamentu niemieckiego, poetą i przyjacielem chłopów.
Pragnął przybliżyć im oświatę polską i zasady dobrego gospodarowania.
Pełnił funkcję prezesa Toruńskiego Towarzystwa Naukowego. Po jego
śmierci Mileszewy odziedziczyła jego córka Anna, którą poślubił w 1888
roku Stanisław Sikorski. Anna Sikorska była współorganizatorką i
prezeską Towarzystwa Ziemianek Polskich w Prusach. Ponadto wykazywała
zdolności literackie, czego wyrazem są napisane przez nią Baśnie
Kaszubskie, wydane w Bydgoszczy w 1921 i 1923 roku.
Po Sikorskich
majątek w Mileszewach zakupił Leon Łangowski, zasłużony działacz
niepodległościowy, powstaniec wielkopolski. Za swoje zasługi w 1933 roku
Prezydent Rzeczypospolitej odznaczył Leona Łangowskiego Orderem Polonia
Restituta. Aresztowany przez gestapo, został rozstrzelany 27
października 1939 roku w Brzezinkach koło Bachotka, pod Brodnicą.
Natomiast pozostali członkowie rodziny na początku września 1939 r.
opuścili Mileszewy i udali się do miejscowości Słupy. W majątku
pozostało tylko dwóch pracowników folwarcznych, którym powierzono
ochronę mienia. Ze Słupa Niemcy kazali im wrócić do Mileszew, a wiosną
1940 roku wysiedleni zostali do pobliskiego Lembarga.
W 1945 roku
dworek w Mileszewach przeszedł na własność Skarbu Państwa,
reprezentowanego przez Państwowe Nieruchomości Ziemskie, później
Państwowe Gospodarstwa Rolne, a od 1992 roku Agencję Własności Rolnej
Skarbu Państwa, która administruje nim do dzisiaj. W 1987 roku
ufundowano tablicę poświęcona pamięci Leona Łangowskiego, która została
wmurowana w ścianę frontową dworu.
Źródło:Mileszewy, Zespół dworsko-parkowy,Toruń,1998.
Autor;Z.Sugalski ©